ظهور کارآفرینی یکی از پرکاربردترین اصطلاحات را در تاریخ تجارت و امور مالی به وجود آورده است: «استارتاپ». استارتاپ در واقع یک کسب‌وکار نوپا است که با ایده شروع شده و زین پس به دنبال سرمایه برای رشد و بلوغ است. استارتاپ‌ها ممکن است شرکت‌های کوچکی باشند اما می‌توانند با ایجاد اشتغال‌زایی نقش مهمی در رشد اقتصادی ایفا کنند. شرکت‌های نوپا می‌توانند با ترغیب نوآوری و تزریق رقابت به پویایی اقتصادی نیز کمک کنند.

یکی از چالش‌های سرمایه‌ گذاری در استارتاپ‌ها که همواره ذهن بنیان‌گذاران و سرمایه‌گذاران را مشغول کرده است، بحث ارزش‌ گذاری استارتاپ است. از مهم‌ترین عوامل موفقیت هر استارتاپ، جذب میزان سرمایه مناسب، در زمان مناسب و با شرایط مناسب است. برای جذب سرمایه، لازم است که استارتاپ ارزش‌گذاری شود و موسسان یک استارتاپ پیش از جذب سرمایه باید با سرمایه‌گذار بر سر ارزش استارتاپ به توافق برسند. ارزش‌گذاری استارتاپ عاملی مهم برای تعیین میزان سهام سرمایه‌گذار و معیاری اساسی در چگونگی پیشبرد مذاکرات بین طرفین است. هنگامی که عبارت ارزش‌گذاری را برای استارتاپ‌ها به کار می‌بریم، منظور رقمی است که سرمایه‌گذاران و موسسان استارتاپ مذکرات خود را بر پایه‌ی آن انجام می‌دهند و بنابراین، درک چگونگی روند ارزیابی استارتاپ برای هر کارآفرین جدی و متعهدی بسیار مهم است.

انتخاب روش درست تعیین ارزش استارتاپ در دوام و تکرار چرخه حیات استارتاپ‌ها نقش مهمی را ایفا می‌کند. اگرارزش‌گذاری استارتاپ به درستی انجام نپذیرد، معمولاً قرارداد افزایش سرمایه‌ی غیرمنصفانه‌‌ای طراحی خواهد شد که باعث از دست دادن انگیزه برای مؤسسین و یا رسیدن به بن‌بست در دورهای بعدی جذب سرمایه خواهد شد. ارزش‌گذاری کمتر از ارزش واقعی استارتاپ  (Under-Evaluation) زمانی روی می‌دهد که یک استارتاپ کمتر از چیزی که باید، ارزش‌گذاری شود، در این صورت به وضوح ضرر کرده است. چون در قبال پول ثابت، درصد بیشتری به VC داده است. این ممکن است باعث کاهش انگیزه‌ی بنیانگذارها برای ادامه‌ی مسیر و یا دور شدن سایر سرمایه‌گذارها از راند بعدی سرمایه‌گذاری شود. تقریبا همه‌ی استارتاپ‌ها از این موضوع فراری هستند.

 ارزش‌گذاری بیشتر از ارزش واقعی استارتاپ (Over-Evaluation)زمانی رخ می‌دهد که استارتاپ بیشتر از ارزش ذاتی‌ و واقعی‌اش ارزش‌گذاری گردد اما استارتاپ‌ها از ارزش‌گذاری بیشتر از ارزش واقعی‌شان فراری نیستند و این ممکن است به ضرر خود ایشان تموم شود. مثلا اگر استارتاپی ۵ میلیارد می‌ارزد، ۱۰ میلیارد ارزش‌گذاری شود به نفع صاحب استارتاپ نیست. منطق ریاضی ساده‌ای پشت این موضوع وجود دارد: بعد از یک سال ارزش استارتاپ سه برابر می‌شود. پس اگر در ابتدا ۵ میلیارد ارزش‌گذاری شده، الان ۱۵ میلیارد تومن می‌ارزد. برای رشد بیشتر ۱۵ میلیارد دیگر در ازای ۵۰درصد سهامش جذب می‌کند و در نتیجه سرمایه‌گذار جدید هم خوشحال است. ولی اگر همین استارتاپ ۱۰ میلیارد ارزش‌گذاری شود، بعد از یک سال ۳۰ میلیارد می‌ارزد. سرمایه‌گذاری جدید با ۱۵ میلیارد فقط ۳۳ درصد سهم گیرش می‌آید که ممکن است چندان مطلوب سرمایه‌گذار نباشد و به سرمایه‌گذاری ترغیب نشود. در مراحل اولیه ممکن است این اتفاقات چیزی را نشان ندهند. ولی وقتی استارتاپی ۴-۵ دور سرمایه جذب می‌کند و ارقام بالاتر می‌رود، ارزش‌گذاری اولیه بیشتر از ارزش استارتاپ، سرمایه‌گذاری بیشتر را مشکل می‌کند. در نتیجه استارتاپ‌هایی که Over Evaluate می‌شوند در انتهای کار به مشکل جذب سرمایه برمیخورند.

ارزش‌گذاری دقیق یک استارتاپ نیازمند دانش، تخصص و تجربه برای در نظر گرفتن تمام جنبه‌های درونی استارتاپ، حوزه فعالیت آن، وضعیت کلان اقتصادی و … است. در مورد استارتاپ‌هایی که در مراحل اولیه رشد به‌سر می‌برند و حتی محصول و خدمات نهایی را ارائه نکرده‌اند، پروسه ارزش گذاری بسیار سخت‌تر و پیچیده‌تر است.

از دیگر دلایل استفاده از ارزش‌گذاری استارتاپ‌ها می‌توان به این موارد اشاره نمود: یافتن ارزش معامله در هنگام خرید یا فروش شرکت،  ادغام و تملیک شرکت‌ها و همکاری مشترک

روش‌های ارزش‌گذاری استارتاپ‌ها بسیار متنوع‌اند، ارزش‌گذاری بسته به عمر استارتاپ فرق میکند! ارزش استارتاپی که عمر طولانی‌تر و سوابق مالی دارد نسبت به استارتاپی که هنوز سابقه مالی ندارد و قرار است بر اساس آینده‌ی پیش‌بینی‌ شده‌ا‌ش ارزش‌گذاری شود، راحت‌تر معلوم می‌شود. یعنی عمر استارتاپ مشخص کننده‌ی این است که از چه روشی استفاده شود. معمولا هر چقدر استارتاپ جوان‌تر باشد از روش‌های کیفی‌تر استفاده می‌شود و هر چه بالغ‌تر باشد از روش‌های کمّی‌تر. اما می‌توان این روش‌ها را به ۴ دسته تقسیم کرد: روش‌های مبتنی بر دارایی، روش‌های مبتنی بر جریان‌های نقدی، روش‌های نسبی و روش‌های کیفی و شهودی. 

دپارتمان ارزش‌گذاری دادفلامینگو با برخورداری از تجربه ارزش‌گذاری برای استارتاپ‌های مختلف در صنایع گوناگون و سابقه همکاری گسترده با معتبرترین بازیگران اکوسیستم کارآفرینی کشور در کنار شماست تا با خیالی آسوده از این مرحله عبور کرده و شاهد رشد و بالندگی استارتاپ خود باشید.